بوته خیار، پیچک دار، با گل‌های زرد و دو نوع نر و ماده، واقع روی یک پایه و میوه سبز رنگ و دارای انواع متعددی است. خیار دارای مواد ازته و هیدروکربنه و مواد گوگردی و کمی چربی، دارای املاحی از قبیل: منگنز، کربنات کلسیم، سلولز است. در روغن دانه خیار که رنگ آن زرد روشن با طعمی شبیه به طعم روغن زیتون است، اسید‌های چرب اشباع شده مانند اسید استئاریک، اسید پالمیتیک و اسید‌های اشباع نشده مانند اسید اولئیک و اسید لینولئیک وجود دارد.
طبع خیار سرد و‌تر (مرطوب) است. خیار داری خواص مدر، نرم کننده و ملین، مسهل، دافع کرم کدو، ضد تشویش و دلهره، ضد بی خوابی، ضد ناراحتی‌های عصبی، مسکن حرارت و تشنگی است. تخم خیار خواب آور، آرام بخش، زرداب آور، مدر بول، ضد کرم ملایم، تصفیه کننده خون، حل کننده اورات‌ها و اسید اوریک و جلا دهنده است.
در طب سنتی خیار را میوه ای سرد و تر و نفاخ می دانند به همین دلیل افرادی که ناراحتی معده دارند نباید در مصرف آن زیاده روی کنند. افرادی که در هضم خیار مشکل دارند نباید آن را بدون مشورت با پزشک مصرف نکنند زیرا موجب فساد در معده می شود.
