گیاه خار مریم از رده دولپه‌ای‌ها، راسته گل‌مینا و تیرهٔ کاسنیان می‌باشد، این گیاه با بازه زمانی رشد هر یک سال یا در بعضی نژادها هر دو سال بوده و خودرو می‌باشد. شکل ظاهری معمول این گیاه، گلی با رنگهای قرمز تا بنفش و برگهایی رنگ رفته و دارای رنگ سبز مایل به زرد و به‌همراه وریدهای سفید رنگ هستند.
مهم ترین فواید سلامتی خارمریم، توانایی آن برای رفع مسمومیت کبد، سرعت ترمیم اندام، کاهش پیشرفت انواع سرطان ها، درمان عفونت های قارچی است آن هم چنین از بدن در برابر اثرات جانبی دارو محافظت می کند، شروع بیماری آلزایمر و خطر بیماری های قلبی را کاهش می دهد و علایم دیابت را مدیریت می کند.
خار مریم به خاطر ارزش دارویی اثبات شده در گذشته در بین سراسر مردم جهان به عنوان نوعی غذا مصرف می‌شده‌است. ریشه‌های این گیاه را می‌توان به‌شکل خام یا جوشانده، به همراه کره یا به صورت کباب‌شده مصرف کرد. شاخهٔ جوان آن را می‌توان تا ریشه برید و به صورت آب‌پز مصرف کرد. در گذشته شاخه‌های خاردار تازهٔ دور گل این گیاه را همانند کنگر فرنگی می‌خورده‌اند.
همچنین ساقه این گیاه را می‌توان بعد از پاک کردن، برای رفع تلخی در آب خیساند و آن را در غذاهای خورشتی مصرف کرد. برگ‌های این گیاه را نیز می‌توان اول از خارها پاک کرد و به عنوان یک جایگزین برای اسفناج مصرف کرد یا می‌توان به صورت خام آن را به سالاد اضافه کرد.
همچنین می‌توان با پاک‌کردن این گیاه، یعنی قطع کردن یا ساییدن ساقه و برداشتن برگ‌های خارمانند اطراف گل‌ها و حذف گلبرگ‌های صورتی‌رنگ، به‌صورتی که دانه‌های آن‌ها از آن جدا نشود، کاسه‌دانِ گل به همراه دانه‌های آن را نیز به صورت خام یا جوشانده یا در سالاد و ترشی مصرف کرد.
